Hướng dẫn chi tiết cách nhận biết lốp xúc lật bị phù hoặc nứt gân, nguyên nhân và cách xử lý kịp thời để đảm bảo an toàn vận hành công trình.
Lốp xúc lật là một trong những bộ phận phải chịu áp lực lớn khi vận hành máy công trình. Trong quá trình làm việc, nếu không kiểm tra thường xuyên, lốp có thể gặp tình trạng bị phù, nứt gân, hoặc phồng gồ nguy hiểm – dẫn đến nổ lốp, giảm độ bám đường, và hư hại vành bánh.
Bài viết sau sẽ giúp bạn nhận biết các dấu hiệu hư hỏng sớm, hiểu rõ nguyên nhân và xử lý kịp thời trước khi sự cố nghiêm trọng xảy ra.
Nguyên nhân khiến lốp xúc lật bị phù hoặc nứt gân
Tình trạng phù hoặc nứt gân ở lốp thường xuất phát từ nhiều nguyên nhân kết hợp:
- Quá tải thường xuyên: Máy xúc chở vượt tải trọng khuyến nghị làm tăng áp lực lên lốp
- Áp suất lốp không phù hợp: Bơm thiếu hoặc quá căng đều gây hư hỏng cấu trúc lốp
- Va chạm mạnh: Cán lên vật nhọn, đá lớn hoặc ổ gà gây rách lớp bố bên trong
- Nhiệt độ mặt đường cao: Vận hành lâu dưới trời nắng nóng khiến áp suất trong lốp tăng đột ngột
- Lốp kém chất lượng hoặc quá cũ: Cao su bị lão hóa, bố vải bị tách lớp
Hiểu được nguyên nhân giúp chủ máy và thợ sửa chữa có hướng xử lý phù hợp ngay từ đầu.
Dấu hiệu nhận biết lốp xúc lật bị phù
Lốp bị phù là hiện tượng lớp cao su ngoài bị phồng bất thường do hư hỏng cấu trúc bên trong. Bạn có thể quan sát bằng mắt thường các biểu hiện sau:
- Phồng lốp ở giữa mặt lăn hoặc thành bên: Xuất hiện các chỗ lồi hình bầu dục, tròn bất thường
- Cảm giác xe rung lắc khi chạy nhanh: Do bánh không còn đều tròn
- Phần phồng thường mềm hơn vùng xung quanh: Dùng tay ấn vào cảm nhận được độ lún nhẹ
- Có vết rạn nhẹ xung quanh vùng phồng: Dấu hiệu bố bên trong đã bị bong hoặc đứt
Nếu phát hiện sớm và dừng vận hành ngay, có thể thay thế kịp thời để tránh nổ lốp đột ngột.
Cách phát hiện lốp xúc lật bị nứt gân
Nứt gân thường xuất hiện ở các dòng lốp đã sử dụng lâu ngày hoặc chịu ảnh hưởng từ điều kiện khắc nghiệt. Dấu hiệu thường thấy:
- Các vết rạn nhỏ hình chân chim: Xuất hiện trên bề mặt lốp hoặc hai bên hông
- Nứt sâu kèm theo tách lớp cao su: Đặc biệt nguy hiểm nếu thấy bố vải bên trong
- Nghe tiếng rít bất thường khi quay bánh chậm: Do lốp không còn đều và độ đàn hồi giảm
- Cao su chuyển màu xám, nhạt màu hoặc có mùi khét nhẹ: Dấu hiệu lão hóa cao su do nhiệt
Việc phát hiện sớm giúp tránh hỏng hóc lan rộng sang cả bộ lốp hoặc vành bánh.
Cách kiểm tra định kỳ để phát hiện hư hỏng lốp
Để đảm bảo lốp luôn trong tình trạng tốt, nên thực hiện kiểm tra định kỳ theo các bước sau:
1. Quan sát toàn bộ bề mặt lốp
- Tìm các chỗ lồi, lõm bất thường, rạn nứt nhỏ hoặc đổi màu
- Kiểm tra cả hai bên thành lốp – nơi dễ nứt gân do tiếp xúc đất, đá
2. Kiểm tra áp suất lốp hàng ngày
- Dùng đồng hồ đo áp suất chính xác
- So sánh với thông số chuẩn của nhà sản xuất
3. Kiểm tra khi máy có dấu hiệu rung lắc, nghiêng nhẹ
- Các rung động nhẹ thường do mất cân bằng bánh hoặc lốp bị phù
- Nếu để lâu có thể ảnh hưởng hệ thống truyền động, trục bánh
4. Kiểm tra trước – sau mỗi chuyến vận hành đường dài hoặc vào mùa nắng nóng
- Vì lúc này nhiệt độ làm việc cao, nguy cơ phù lốp tăng
Biện pháp xử lý khi phát hiện lốp xúc lật bị phù hay nứt gân
Tùy vào mức độ hư hỏng, bạn có thể xử lý như sau:
- Trường hợp nhẹ (vết nứt nhỏ, chưa ảnh hưởng bố): Có thể tiếp tục dùng tạm nhưng phải theo dõi sát sao
- Lốp bị phồng, có tiếng rít, lắc mạnh: Phải dừng máy và thay lốp ngay
- Lốp cũ bị nứt nhiều điểm, cao su cứng: Nên thay mới toàn bộ để đảm bảo an toàn
Ngoài ra, cần lưu ý thay lốp cùng loại, cùng kích thước và lắp đúng hướng quay theo mũi tên nhà sản xuất.
Cách phòng tránh tình trạng lốp bị phù hoặc nứt gân
Để giảm thiểu nguy cơ gặp sự cố lốp:
- Không chạy quá tải trọng thiết kế
- Bơm đúng áp suất, kiểm tra mỗi sáng trước khi vận hành
- Tránh cán vật nhọn, ổ gà hoặc bề mặt đá sắc
- Vệ sinh lốp định kỳ, tránh đất đá bám lâu ngày
- Sử dụng lốp chính hãng hoặc đã kiểm định chất lượng
Kết luận
- Phát hiện sớm lốp xúc lật bị phù hoặc nứt gân giúp tránh nguy cơ nổ lốp, giảm chi phí sửa chữa lớn và đảm bảo an toàn công trường
- Nên kiểm tra lốp thường xuyên, đặc biệt khi vận hành ở địa hình gồ ghề hoặc thời tiết nắng nóng
- Khi có dấu hiệu bất thường, nên dừng vận hành để đánh giá và thay thế kịp thời
Chủ máy, thợ kỹ thuật và nhà thầu nên trang bị kiến thức này để tăng hiệu quả vận hành và bảo vệ thiết bị một cách tối ưu.
