Kiểm tra van lốp xúc lật định kỳ giúp duy trì áp suất ổn định, hạn chế hỏng hóc hệ thống lốp và đảm bảo an toàn trong vận hành máy công trình.
Van lốp là một bộ phận nhỏ nhưng đóng vai trò lớn trong việc giữ áp suất ổn định cho lốp xe xúc lật. Tuy nhiên, trong điều kiện làm việc khắc nghiệt như công trình xây dựng, mỏ đá hay các khu vực địa hình phức tạp, van lốp rất dễ bị hỏng, rò rỉ, dẫn đến các sự cố không mong muốn. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ tầm quan trọng của việc kiểm tra van lốp xúc lật định kỳ – từ nguyên lý hoạt động, dấu hiệu nhận biết van hỏng, đến hậu quả nếu bỏ qua việc bảo trì.
Tầm quan trọng của van lốp trong hệ thống lốp xúc lật
Trong hệ thống lốp xe xúc lật, van lốp đóng vai trò như một “cửa ngăn” giữa áp suất bên trong và môi trường bên ngoài. Nó cho phép bơm hoặc xả hơi, đồng thời giữ kín khí trong lốp khi xe vận hành.
Van lốp thường được làm bằng hợp kim chịu áp, phần lõi van làm từ kim loại mạ kẽm chống rỉ và cao su chịu nhiệt. Do làm việc liên tục trong môi trường đất đá, va đập mạnh và thay đổi nhiệt độ, van rất dễ bị rách ron cao su, lỏng lõi, hoặc mài mòn phần đế tiếp xúc. Nếu không phát hiện kịp thời, việc này có thể dẫn đến rò rỉ áp suất, hỏng lốp, hoặc thậm chí tai nạn trong quá trình vận hành.
Dấu hiệu nhận biết van lốp xúc lật gặp sự cố
Nhiều chủ máy và thợ sửa chữa chỉ tập trung vào lốp mà quên kiểm tra van – cho đến khi xảy ra các sự cố như:
- Lốp bị xuống hơi nhanh mặc dù không thấy lủng hoặc rách
- Lốp mới thay nhưng thường xuyên phải bơm lại sau vài ngày
- Nghe tiếng xì nhỏ ở gần vùng van khi máy đang dừng
- Quan sát thấy ron van bị cũ, nứt, hoặc phần thân van bị cong vênh, gãy
Các dấu hiệu này nếu không được xử lý kịp thời sẽ làm hỏng cả lốp, mâm và ảnh hưởng đến chi phí sửa chữa tổng thể.
Nguyên nhân phổ biến khiến van lốp bị hỏng
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hỏng van, phổ biến nhất bao gồm:
- Làm việc trong môi trường đất đá, cát bụi nhiều, khiến van dễ bị cát chèn hoặc va đập với vật cứng
- Quên đóng nắp chụp van, khiến hơi bị rò và cát dễ lọt vào làm kẹt lõi van
- Bơm hơi sai cách, đặt đầu bơm không đúng hoặc dùng lực quá mạnh làm lệch lõi van
- Lỗi lắp đặt van mới, siết không chặt hoặc dùng van không tương thích với loại lốp
Đây đều là những lỗi nhỏ nhưng nếu không kiểm soát, sẽ khiến chi phí bảo trì đội lên nhiều lần.
Tác hại khi không kiểm tra van lốp định kỳ
Không kiểm tra van lốp có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng như:
- Giảm áp suất đột ngột khi máy đang vận hành, dẫn đến mất cân bằng, lật máy hoặc mài mòn không đều
- Lốp bị xẹp dần, làm tăng lực kéo, tiêu hao nhiên liệu và giảm tuổi thọ của vỏ
- Gây hỏng mâm và lốp, đặc biệt là khi lốp đang chạy với tải nặng
- Tăng chi phí vận hành, vì phải thay cả lốp và van mới, mất thời gian dừng máy
Nhiều nhà thầu chia sẻ: chỉ một van hỏng nhưng không phát hiện sớm đã khiến cả dự án phải dừng máy 1–2 ngày để xử lý, gây thiệt hại hàng chục triệu đồng.
Cách kiểm tra van lốp xúc lật đơn giản tại công trường
Việc kiểm tra van lốp có thể thực hiện dễ dàng mà không cần thiết bị phức tạp:
- Quan sát bên ngoài: kiểm tra ron, nắp van, thân van có bị rỉ, lỏng hoặc móp méo
- Dùng nước xà phòng: xịt vào khu vực van khi lốp đang căng, nếu có bong bóng nổi lên tức là van bị xì
- Dùng tay ấn nhẹ vào lõi van: kiểm tra độ bật hồi, nếu lõi lỏng hoặc kẹt thì cần thay
- Kiểm tra nắp chụp van: đảm bảo có đầy đủ, siết chặt, không nứt vỡ
Nên thực hiện kiểm tra mỗi tuần một lần, đặc biệt là trước khi vận hành các ca máy dài hoặc khi di chuyển thiết bị đến địa hình mới.
Khi nào nên thay van lốp mới?
Van lốp nên được thay trong các trường hợp sau:
- Thay lốp mới → nên thay van mới đồng bộ để tránh lệch khớp hoặc ron cũ không kín
- Van có dấu hiệu rỉ sét, cong, rách ron hoặc không giữ áp lâu
- Sau thời gian sử dụng khoảng 1000–1500 giờ vận hành máy
Chi phí thay van lốp thường khá thấp (100.000–200.000 VNĐ/van) nhưng giúp bảo vệ cả bộ lốp trị giá hàng triệu đến chục triệu đồng, rất đáng để đầu tư.
Lưu ý khi chọn mua và thay van lốp xúc lật
Để đảm bảo hiệu quả sử dụng, khi thay van cần:
- Chọn van đúng loại, đúng kích thước theo khuyến nghị của nhà sản xuất lốp hoặc dòng máy xúc lật cụ thể
- Ưu tiên van có ron cao su dày, thân hợp kim nguyên khối, chịu nhiệt, chịu va đập tốt
- Tránh dùng van trôi nổi, không rõ nguồn gốc
- Khi thay cần dùng dụng cụ chuyên dụng, không dùng tay hoặc vật sắc dễ gây cong hoặc lệch ren
Nên mua van tại các đơn vị chuyên về phụ tùng máy xúc, phụ tùng xe công trình uy tín như CVMA Việt Nam để đảm bảo chất lượng và dễ đổi trả khi cần.
Kết luận
- Van lốp là bộ phận nhỏ nhưng cực kỳ quan trọng trong hệ thống vận hành của máy xúc lật
- Việc kiểm tra định kỳ giúp phát hiện sớm sự cố, ngăn ngừa rủi ro, kéo dài tuổi thọ lốp
- Nên thay van cùng lúc với thay lốp hoặc sau 1000–1500 giờ sử dụng
- Chỉ nên dùng van chất lượng, đúng loại, lắp đặt đúng kỹ thuật
- CVMA Việt Nam cung cấp van lốp chính hãng, sẵn kho, hỗ trợ kỹ thuật tận nơi nếu khách hàng cần
Đừng để một chiếc van nhỏ gây ra tổn thất lớn cho cả công trình – hãy kiểm tra định kỳ để bảo vệ thiết bị của bạn.
